راُی وحدت رویه دیوان عالی کشور در خصوص غیر نافذ بودن نرخ سود ِ مازاد بر مصوبات بانک مرکزی

رأی وحدت رویۀ شماره ۷۹۴- 21 / 05 / 99 هیأت عمومی دیوان عالی کشور

ردیف پرونده: ۲۲/۹۹

شمارۀ رأی: ۷۹۴- ۱۳۹۹/۵/۲۱

با توجه به اینکه برابر مواد قانونی حاکم بر مقررات پولی و بانکی کشور به ویژه مواد ۱-۱۱ و ۳۷ قانون پولی و بانکی کشور و ماده ۲۰ قانون عملیات بانکی بدون ربا، بانک مرکزی مسئول حسن اجرای نظام پولی و بانکی کشور و تعیین کننده حداقل و حداکثر سود بانکی می‌باشد و با عنایت به اینکه مطابق ماده ۱ قانون تنظیم بازار غیر متشکل پولی مصوب ۲۲/۱۰/۸۳ نظارت بانک مرکزی شامل تمامی بانک‌ها اعم از دولتی، خصوصی و مؤسسات مالی و اعتباری می‌باشد و از طرفی مصوبات بانک مرکزی جزء قوانین آمره بوده و عدم رعایت آنها توسط بانک‌ها در رعایت سود مصوب، تخلف محسوب می‌گردد. در نتیجه قراردادهای تنظیمی راجع به سود تسهیلات که بدون رعایت مصوبات بانک مرکزی بوده غیر نافذ و قابل ابطال خواهد بود. بر این اساس رأی شماره ۵۸۰- ۶/۱/۱۳۹۸ شعبۀ اول دادگاه تجدیدنظر استان لرستان صحیح و مطابق قانون می‌باشد. این رأی برای تمامی شعب دیوان عالی کشور و مراجع قضایی و غیر آن لازم‌الاتباع است.

********************************************************************************************** 

 ضمانت اجرای قانونی عدم رعایت مقررات بانکی،  بطلان قراردادهای منعقده نخواهد بود و بطلان و بی اعتباری قراردادهای بانکی ناظر به فقدان شرایط اساسی صحت معاملات مندرج در ماده ۱۹۰ قانون مدنی خواهد بود . در نتیجه ؛ در مقام اقدام عملی جهت طرح دعوی ، خواهان مستند به راُی وحدت رویه اخیر دیوان عالی کشور ، باید بطلان شرط ضمن عقد نرخ سود مازاد بر نرخ مصوب بانک مرکزی را از دادگاه بخواهد و ابطال قرارداد قابل پذیرش نیست.

ضامن تاجر ورشکسته مسؤل پرداخت خسارت تاُخیر تاُدیة مضمون عنه خود نیست

راُی وحدت رویه هیاُت عمومی دیوان عالی کشور

شماره راُی :   788 – 27 / 03 / 1399

                                                                                                                        « راُی هیاُت عمومی »

مستفاد از مواد 418 ، 419 و 421 قانون تجارت و سایر مقرّرات مربوط ، طلبکاران ورشکسته حق مطالبه خسارت تاُخیر تاُدیه ایام توقف را از ورشکسته ندارند و حکم مقرّر در مواد 561 و 562 قانون مذکور ناظر به زمانی است که تاجر بخواهد اعادة اعتبار ( حقی ) کند، که در راُی وحدت رویة شمارة 155 – 14 / 12 / 1347 هیاُت عمومی دیوان عالی کشور نیز تصریح شده است . با توجه به اینکه مسؤلیت ضامن در هر حال نمی تواند بیش از میزان مسؤلیت مضمون عنه باشد ، خسارت تاُخیر تاُدیة فوق الذکر از ضامنِ تاجر ورشکسته نیز قابل مطالبه نیست . بنا به مراتب راُی شماره 169 – 09 / 02 / 1397 شعبه هفدهم دادگاه تجدید نظر استان تهران تا حدی که با این نظر انطباق دارد به اکثریت آراء صحیح و قانونی تشخیص می گردد. این راُی طبق ماده 471 قانون آئین دادرسی کیفری مصوب 1392 با اصلاحات بعدی در موارد مشابه برای شعب دیوان ، دادگاه ها و سایر مراجع ؛ اعم از قضایی و غیر آن لازم الاتباع است .

                                                                                                                                                                                                           هیاُت عمومی دیوان عالی کشور

قانون تسرّی امتیازات خاص بانکها به مؤسسات اعتباری غیر بانکی مجاز

قانون تسرّی امتیازات خاص بانکها به مؤسسات اعتباری غیر بانکی مجاز

ماده واحده - به موجب این قانون کلیه حقوق و امتیازات پیش بینی شده برای بانکها در تبصره های ذیل بند  « الف » ماده 1 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین – مصوّب 1373 -و ماده 15 اصلاحی قانون عملیات بانکی بدون ربا –مصوب 1365 -در حدود مقررات ناظر بر فعالیت مؤسسات اعتباری غیربانکی مجاز و موضوع فعالیت آنها به این قبیل مؤسسات نیز تسری داده میشود.

*  قانون فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه علنی روز سه شنبه مورخ بیست و هفتم فروردین ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و یک مجلس شورای اسالمی تصویب شد و در تاریخ 04 / 02 / 1381  به تأیید شورای نگهبان رسید

                                                              رئیس مجلس شورای اسلامی ـ مهدی کروبی

شماره 93/31283                                                             1393/2/31

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی کشور

به پیوست یک نسخه رأی وحدت رویه شماره ۴۸۷۱ ـ 1393/2/28 شورای عالی ثبت (شعبه اسناد) ارسال می‌گردد. خواهشمند است دستور فرمائید در راستای ماده ۱۶آئین‌نامه اجرایی رسیدگی اسناد مالکیت معارض و هیأت نظارت و شورای عالی مصوب 1352/2/16 نسبت به درج و انتشار آن اقدام و دو نسخه روزنامه حاوی رأی مزبور را به این معاونت ارسال فرمائید.

معاون امور اسناد ـ محمدمهدی انجم شعاع

 

 

به موجب قانون تسری امتیازات خاص بانکها به موسسات اعتباری غیربانکی مجاز مصوب 1381 کلیه حقوق و امتیازات پیش بینی شده برای بانکها در تیصره های ذیل بند(1) قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب 1373 و ماده 15 اصلاحی قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب 1365 در حدود مقررات ناظر بر فعالیت موسسات اعتباری غیر بانکی مجاز و موضوع فعالیت آنها به این موسسات نیز تسری داده می شود.                                                                                                   .
از آنجائی که در قانون فوق الذکر، صرفاً ماده 15 اصلاحی قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب 1365 را به موسسات اعتباری غیربانکی تسری یافتهو از تسری دو تبصره  که در سال 1376به ماده 15 قانون مزبورالحاق گردیده که وفق تبصره یک آن کلیه مراجع قضائی و ادارات ثبت موظف به محاسبه جرائم و خسارات تاخیر تادیه برای بانکها می باشندذکری به عمل نیامده است موجبات بروز اختلاف در اینکه آیا موسسات اعتباری غیر بانکی مجاز، می توانند خسارت تاخیر تادیه دریافت نمایند یا خیر شده که به تبع آن نیز آراء متفاوت و متناقضی نیز از سوی محاکم صادر گردیده است به همین منظور شورای عالی ثبت برای جلوگیری از این امر و حل این مشکل، اقدام به ایجاد رویه واحد به شرح ذیل در پرونده های مشابه نمود . به تاریخ ۲۸/ ۲/ ۱۳۹۳ جلسه شورای عالی ثبت با حضور اعضاء تشکیل و پساز طرح موضوع و قرائت گزارش و استماع نظریات کارشناسی ابرازی، اعضای محترم مشاوره نموده و با توجه به ضرورت ایجاد رویه واحد در پرونده‌های مشابه به شرح زیر مبادرت به انشاء رأی وحدت رویه شد 

رای وحدت رویه شورای عالی ثبت در مورد قانون تسری امتیازات خاص بانک‌ها به مؤسسات اعتباری غیربانکی مجاز مصوب ۱۳۸۱ : 

قانون تسری امتیازات خاص بانک‌ها به موسسات اعتباری غیربانکی مجاز مصوب سال۱۳۸۱، مؤسسات مذکور را از کلیه حقوق و امتیازات پیش‌بینی شده برای بانک‌ها در ماده 15 قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب ۱۳۶۵ بهره‌مند کرده است، هر چند در قانون اخیرالتصویب نامی از تبصره‌های الحاقی به ماده ۱۵ قانون یاد شده در سال ۱۳۷۶ برده نشده است، لکن از آنجا که تبصره‌های مواد قانون جزء لاینفک آن بوده و قانونگذار با علم به الحاق آنها قانون تسری امتیازات خاص بانک‌ها به موسسات اعتباری غیربانکی مجاز را تصویب نموده؛ لذا تمام احکام قانونی مندرج در تبصره‌های یک و دو الحاقی به ماده ۱۵ قانون عملیات بانکی بدون ربا در سال ۱۳۷۶ شامل مؤسسات مالی و اعتباری غیربانکی مجاز نسبت به قراردادهایی که مؤخر بر زمان تصویب قانون تسری امتیازات خاص بانک‌ها به مؤسسات اعتباری غیربانکی مجاز منعقد کرده‌اند جاری است.